NACE Kodu Nedir? Ne İşe Yarar?

NACE Kodu Nedir? Ne İşe Yarar?

Her işletmenin resmi kayıtlarda doğru bir şekilde sınıflandırılması, hem yasal uyumluluk hem de ekonomik analizler açısından büyük önem taşır. İşte tam bu noktada NACE kodu devreye girer. Avrupa Birliği tarafından oluşturulan bu kodlama sistemi, ekonomik faaliyetleri standart bir şekilde sınıflandırmak için kullanılır ve şirketlerin hangi sektörde faaliyet gösterdiğini resmi olarak tanımlar. Bu bağlamda NACE kodu ne işe yarar? NACE kodu nedir? merak ediyorsanız, içeriğimize göz atabilirsiniz. Hepinize iyi günler ve keyifli günler dileriz.

NACE Kodu Nedir? Ne Anlama Gelir?

NACE kodu, Avrupa Birliği tarafından oluşturulan ve ekonomik faaliyetleri sınıflandırmak için kullanılan standart bir kodlama sistemidir. Bu sistem fransızca “Nomenclature Statistique des Activités Économiques dans la Communauté Européenne” ifadesinin kısaltmasından gelmekte olup, Türkçede “Avrupa Topluluğu’nda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflandırması” anlamına gelir. Bu kapsamda her işletmenin faaliyet alanına göre belirlenen bu kod, şirketlerin resmi kayıtlarda doğru şekilde sınıflandırılmasını ve ekonomik verilerin daha sağlıklı analiz edilmesini sağlar. Ayrıca İş kurma aşamasında olan kişiler, resmi kurumlara belirteceği faaliyet alanına göre nace kodu almaktadır. O yüzden de doğru NACE kodunun seçilmesi büyük önem taşır. Yanlış veya hatalı bir NACE kodu belirlemek, işletmenin faaliyet alanının resmi kayıtlarda yanlış sınıflandırılmasına yol açar. Bu durum, vergi oranlarının hatalı uygulanmasına, yanlış teşvik kategorilerine dahil edilmenize ya da bazı devlet desteklerinden yararlanamamanıza neden olabilir.

NACE Kodu Ne İşe Yarar?

Kuruluş aşamasında işletmeye bir tür faaliyet alanı kimliği kazandıran güncel nace kodları farklı amaçlarla kullanılabilir. Bu durumda Nace kodu ne işe yarar derseniz;

1. İşletmenin faaliyet gösterdiği iş kolunun resmi şekilde belirlenmesine yardımcı olur.
2. İş sağlığı ve güvenliğinde faaliyet alanına göre tehlike sınıfının belirlenmesini sağlar. Az, tehlikeli, çok tehlikeli ve tehlikeli faaliyetler nace kodu listesine göre belirlenir.
3. Meslek hastalığı ve iş kazası sigorta prim oranı faaliyet koduna göre farklılaşır.
4. Devlet destekleri ve teşviklerden yararlanmak için yapılacak başvurularda NACE kodu belirtmek şarttır. TÜBİTAK, KOSGEB ve Ticaret Bakanlığı teşvikleri ile hibelerde NACE koduna göre teşvik türü değişebilir.
5. Zaman zaman devlet kurumlarınca sektörel analizler yapılır. Bu analizlerde NACE kodu çeşitleri elde edilen verileri etkiler.
6. İşletmeye bakan yönü dışında kişilerin de haklarını, yükümlülüklerini belirleme işlevine sahiptir.

NACE Kodları Kaç Hanelidir ve Yapısı Nasıldır?

Nace kodu her ne kadar bir sayı gibi kurumlar için bir tür hiyerarşiyi anlatır. Faaliyet alanı ile ilgili genelden özele doğru sınıflandırma yapan bir sistemdir. Bu sistemin kaç haneli olduğunu ve yapısı nasıldır diye merak ediyorsanız, şöyledir diyebiliriz;

• 1.seviye ekonomik faaliyetin hangi bölüme ilişkin olduğunu gösterir. Tek harften oluşan bölümlerde faaliyetin imalat veya diğer bölümlere ait olduğunu ifade eder.
• 2.seviye ise kısım olup 2 haneli sayılar yer alır. Faaliyet alanının daraltıldığı bu kısımda hangi ürünlerinin imalatının yapıldığı açıklanabilir. Gıda, kimyasal ürünler vs. 2 haneli sayılarla ifade edilir. Örneğin; gıda ürünlerinin imalatı, kimyasal ürünlerin imalatı vb. gibi.
• 3. seviye ise grubu ifade edip 3 haneli sayılardan oluşur. Bulunulan sektör içinde hangi işle ilgilenildiğini gösterir. Sebzelerin ve meyvelerin işlenmesi ile saklanması gibi gıdaya ilişkin daha dar tabirlerle ifade edilir.
• 4. seviye ise bu işlemlerin daha da özel şekilde ifade edildiği kısımdır. Örneğin; Sebzelerin yetiştirilmesi ve saklanması için kullanılır.
• 5.seviye alt sınıf olup 6 haneli sayı şeklinde ifade edilir. Örneğin; kökleri, soğanları, yumruları tüketilen sebzelerin ve benzer sebzelerin yetiştirilmesi saklanması şeklinde belirtilir.

Nace Kodu Çeşitleri

Faaliyet alanına göre çeşitlenen nace kodları listesi işletmelerin doğru sektörü belirlemesinde öne çıkar. Bu nedenle şirket kuruluşu danışmanlığı alırken de nace kodu çeşitlerine ayrıca önem verilir. Ayrıca her bölüm kendi içinde 2 haneli kısım, 3 haneli grup, 4 haneli sınıf ve 6 haneli alt sınıfa ayrılır. Bu noktada nace kodu çeşitleri şu şekildedir;

• E-Ticaret NACE Kodu Nedir?

E-ticaret NACE kodu ayrı şekilde belirlenmemiştir. Satılan ürüne göre perakende ticaret altında kod alır. Çoğunlukla e-ticaret NACe kodu nedir arayışına girenler 47.91 kodu ile karşılaşırlar. Yani ürün türüne göre nace kodu; 47.91.14 şeklinde yazılır.

• Perakende NACE Kodu Nedir?

Perakende ticaret için NACE kodu 47 ile başlar. Bakkal ya da mağazalardan yapılan ticarete göre de 47 kodunun yanına başka sayı gelir. Örneğin; 47.11.01 bakkal ve marketlerin perakende ticareti Nace kodudur.

• Eğitim Danışmanlık NACE Kodu Nedir?

Eğitim ve danışmanlık faaliyetlerine göre eğitim danışmanlık nace kodu da değişir. Eğitim faaliyetleri P, mesleki bilimsel ve teknik faaliyetler ise M bölümlerinde sınıflandırılmıştır. Örneğin; 85.59.90 başka yerde sınıflandırılmamış diğer eğitim faaliyetleri bölümünde olup kurslar ve özel ders veren işletmelerin kodudur. 70.22.09 ise eğitim danışmanlık nace kodunu kapsar.

• Turizm NACE Kodları Nedir?

Turizm Nace kodları, konaklama, seyahat ve rehberlik gibi faaliyetlere göre değişir. Turizm nace kodu yapılan faaliyet kapsamında alınacaktır. Örneğin; 55.10.01 oteller ve benzeri konaklama yerleri nace kodu, 79.11.01 seyahat acentelerinin faaliyet kodu ve 79.90.01 ise turist rehberlerinin faaliyet kodudur.

• Mali Müşavir NACE Kodu Nedir?

Serbest muhasebeci ve mali müşavirlik faaliyetleri kapsamında Nace kodu 69.20.01’dir. Aynı zamanda muhasebe, defter tutma, denetim faaliyetleri ve vergi danışmanlığı için bu kod kullanılır ve mali müşavir nace kodu işletme kurulurken verilmektedir.

• Dış Ticaret NACE Kodu Nedir?

Dış ticaret kodu e-ticaret gibi belirlenmiş değildir. Yapılan işleme ve faaliyete göre dış ticaret nace kodu da değişir. En çok kullanılan dış ticaret Nace kodu 46.90.01 olup, başka yerde sınıflandırılmamış toptan ticaret için kullanılır. O sebeple de İhracat ve ithalat bu faaliyetleri dış ticaret nace kodu değişikliğine neden olur.

• İşyeri NACE Kodu Nedir?

İşyeri nace kodu belirlenmemiş olup bir iş yerinde hangi faaliyet yapılıyorsa NACE kodu ona göre seçilecektir. Örneğin; İş yeri kuaförse 96.02 nace kodu verilir.

• Gayrimenkul NACE Kodu Nedir?

Gayrimenkul nace kodu faaliyete göre 3 farklı şekildedir. L bölümü altında sayılan gayrimenkul nace kodları kendi gayrimenkulünü alıp satma ise 68.10.01’dir. Kendi gayrimenkulünü kiraya verme ve işletme ise 68.20.01’dir. Gayrimenkul acentelerinin faaliyetleri yani emlak ofisleri nace kodu ise 68.31.01’dir.

Şirketler İçin NACE Kodu Neden Önemlidir?

Şirketlerin kuruluş aşamasında yapabileceği faaliyetlerin adlandırılması açısından da Nace kodları listesi önemlidir. Çünkü bankalar kredi vereceği zaman firmanın faaliyet alanına göre risk değerlendirmesi yaparak, risk değerlendirmesi doğrultusunda da kredi notu verilir. Ayrıca kredi değerlendirilmesini etkileyen nace kodu yanlış alındığında şirketin kredi çekme imkanı azalabilir. İşletmelerin nace kodlarına göre denetime girdiği düşünüldüğünde yanlış alınan nace kodu yaptırımlarla ve ceza riski ile karşılaşılmasına da neden olur. Bu sebeple de ruhsat iptali ya da prim borcu gibi yaptırımlarla karşılaşmamak için doğru nace kodu öğrenilmelidir.

NACE Kodu Kimlere Aittir?

NACE kodu, tüm ticari işletmelere ve ekonomik faaliyet yürüten kuruluşlara aittir. Örneğin; Bir şirket kurarken, girişimciler resmi kurumlara faaliyet alanlarını bildirirken NACE kodunu belirtmek zorundadır. Çünkü bu kod, hem şirket sahipleri hem de işletmenin resmi kaydı için geçerlidir ve şirketin hangi sektörde faaliyet gösterdiğini resmî olarak tanımlar. Dolayısıyla, NACE kodu yalnızca şirket türleriyle sınırlı değildir; şahıs şirketleri, limited şirketler, komandit şirketler, anonim şirketler, dernekler ve kooperatifler gibi faaliyet gösteren tüm ekonomik kuruluşlar NACE kodu almak durumundadır.

NACE Kodu Nasıl Belirlenir? ve Kim Tarafından Atanır?

Bir işletmenin faaliyetine göre nace kodu belirlenir. Ancak bazı işletmeler birden fazla alanda faaliyet gösterebildiklerinden ana gelir kaynaklarını sağlayan sektöre göre nace kodu alır. Nace kodu kim tarafından atanır derseniz bu konuda yetkili 2 farklı kuruluş vardır. Bunlar; Ticaret Sicil Müdürlüğü ve bağlı olunan odalar, SGK’dır. Şirket kuruluşunda Ticaret Sicil Müdürlüğü ve bağlı olunan oda tarafından atanır (ticaret, sanayi veya esnaf odaları). İş yeri SGK’ya tescil edildiğinde ise sgk nace kodları verilir. SGK nace kodları SGK tarafından belirlenerek işyeri dosyasına eklenir. Türkiye’deki tüm nace kodları listesi TÜİK tarafından AB standartlarına uygun şekilde hazırlanmıştır. Seçim bu liste üzerinden faaliyet alanına göre yapılır.

NACE Kodu Nasıl Öğrenilir?

İşletmenin faaliyet alanına göre belirlenen nace kodu nasıl öğrenilir diye merak edebilirsiniz. Bunun farklı yolları vardır. Nace kodu listesi üzerinden verilere ulaşabilirsiniz. Doğruluğu konusunda şüpheniz varsa nace kodu sorgulama yaparak doğru verilere ulaşabilirsiniz. Nace kodu öğrenme 5 farklı şekilde mümkündür.

1. SGK iş yeri tescil belgesi üzerinden öğrenebilirsiniz.
2. Şirketin vergi levhası üzerinde Nace kodu yazar. e-devlet ya da interaktif vergi dairesi üzerinden vergi levhası sorgulaması da yapabilirsiniz.
3. Ticaret sicil kaydı veya bağlı olunan oda kayıtlarında da yer alır.
4. E-devlet girişi ile SGK iş yeri tescil ve hizmet kayıtları kısmından giriş yapıp işyeri nace kodu öğrenilebilir.
5. TÜİK ya da SGK tarafından yayımlanan nace kodu listesi üzerinden de nace kodu sorgulama yapılabilir.

NACE Kodu Nasıl Alınır?

NACE kodu almak, Türkiye’de veya Avrupa ülkelerinde şirket kuran girişimciler için şirketin faaliyet alanını resmi olarak tanımlama sürecinin önemli bir adımıdır. Bu nedenle şirket kuruluş aşamasında, girişimci resmî kurumlara faaliyet alanını bildirirken uygun NACE kodunu seçmek ve kaydetmek zorundadır. Türkiye’de NACE kodu, genellikle Ticaret Sicili, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından kullanılan kodlama sistemine göre verilir. Bunun içinde;

• Şirket faaliyetinin belirlenmesi: İşletmenin hangi sektörde ve hangi faaliyet alanında hizmet vereceği net olarak tanımlanmalı.
• Uygun NACE kodunun seçilmesi: Faaliyet alanına uygun kod, TÜİK’in veya ilgili ülkenin resmi NACE sınıflandırması üzerinden seçim yapılmalı.
• Resmî kaydın yapılması: Seçilen NACE kodu, şirketin kuruluş başvurusunda Ticaret Siciline veya ilgili kurumlarca işlenir.
• Güncelleme ve değişiklik işlemleri: Şirket faaliyet alanında bir değişiklik olduğunda, NACE kodunun da güncellenmesi gerekir; aksi takdirde resmi kayıtlarda uyumsuzluk ve hukuki sorunlar oluşabilir.

NACE Kodu Nasıl Eklenir?

Bir işletmenin ana faaliyetlerine ek olarak yapacağı işlerde nace kodu ekleme yapılır. Bu sebeple NACE kodu eklemesi yaparken Ticaret Sicil Müdürlüğü ve işletmenin bağlı olduğu odaya başvuru yapmak yeterlidir. Başvuru sonrasında ise şirketin esas sözleşmesine nace kodu ekleme yapılır ve kaydedilir.

NACE Kodu Değiştirilebilir Mi? Nasıl Değiştirilir?

Bir şirkete yanlış nace kodu atanması ya da şirketin faaliyet alanını değiştirmesi durumunda değişiklik yapılabilir. O yüzden Nace kodu değiştirilebilir mi endişesi yaşamanıza gerek olmadan SGK İl Müdürlüğü’ne dilekçe vermeniz yeterlidir. Ondan sonrada ise Ticaret Sicil Müdürlüğü’nde esas sözleşmeye değişiklik işlenir ve oda kayıtlarında güncelleme yapılır.

NACE Kodunun Doğruluğu Nasıl Kontrol Edilebilir?

Nace kodunun doğruluğunu sorgulamanın birden fazla yöntemi vardır. O nedenle nace kodunun doğruluğu nasıl kontrol edilebilir konusunda endişe duymanız gerekmez. Nace kodu sorgulama ile doğruluğu kontrol edebilirsiniz. Vergi levhası, SGK iş yeri tescil belgesi üzerinde nace kodu yazar. Bu belgelerden öğrenebilirsiniz. E-devlet üzerinden ise sgk iş yeri sorgulama ile öğrenilebilir. TÜİK ve SGK tarafından yayınlanan NACE kod listesi üzerinden de doğrulama yapılabilir.

NACE Kodu İle Teşvik ve Desteklerden Nasıl Faydalanılır?

KOSGEB, TÜBİTAK ve bazı devlet teşvikleri sektöre göre verilmektedir. NACE koduna göre verilecek teşvikler başvuru aşamasında önemli kabul edilir. O sebeple de yanlış nace kodu ile başvuru yapıldığında teşviklerden yararlanılamaz.

NACE Kodu Vergi ve SGK İşlemlerini Etkiler Mi?

SGK iş kazası ve meslek hastalığında prim oranları için NACE kodunu baz aldığından, yanlış nace kodu nedeniyle fazla prim ödenebileceği gibi eksik prim nedeniyle ceza alma riski de vardır. Bu nedenle mutlaka NACE kodu seçiminde oldukça dikkat edilmelidir.

Yanlış NACE Kodu Seçmenin Sonuçları Nelerdir?

1. Risk durumuna göre prim ödemeleri yapılan faaliyetlerde yüksek veya düşük ödeme mümkündür.
2. Eksik ödenen primler nedeniyle SGK cezası alınabilir.
3. Belediye ve Bakanlık ruhsatı için faaliyetlerde uyumsuzluk yaşanabilir.
4. İş sağlığı ve güvenliği kapsamında yükümlülüklerde hata riski doğacağı gibi cezai yaptırım gündeme gelebilir.
5. Faaliyete uygun olmaması nedeniyle destek, hibe ve teşvik başvuruları reddedilebilir.

Siz de yürüttüğünüz hizmet için NACE kodu almak istiyorsanız, hemen eDanışman’ın sunmuş olduğu KOSGEB Danışmanlığı hizmetinden yararlanabilirsiniz.

NACE Kodu ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular